Τα χάπια αδυνατίσματος και τα πλην τους
Tης Νικολέτας Μιχαηλίδου*
Τα τελευταία χρόνια ακούγονται πολλά για τα χάπια αδυνατίσματος ή λιποδιαλύτες και αρκετά άτομα δοκιμάζουν να χάσουν κάποια κιλά μέσω αυτών των χαπιών. Τι είναι όμως αυτά τα χάπια;
Αν κοιτάξετε τις ετικέτες πολλών τέτοιων προϊόντων θα δείτε τι υποστηρίζουν πως κάνουν και ενεργούν αυτά τα χάπια στον οργανισμό. Μερικά από αυτά είναι πως αλλάζουν τον μεταβολισμό με το να καίνε λίπος, αυξάνουν τον ρυθμό του μεταβολισμού με το να καίνε περισσότερες θρεπτικές ουσίες (ειδικά λίπος), καλυτερεύουν τη χρησιμοποίηση οξυγόνου ή την αερόβια ικανότητα μέσω της αύξησης της καύσης του λίπους, και πως καταπολεμούν την κούραση, έτσι που να μπορείτε να γυμναστείτε περισσότερο και σε ψηλότερες εντάσεις.
Επίσης, πολλά υπόσχονται μεγάλο χάσιμο κιλών σε σύντομο χρονικό διάστημα. Άραγε, αν ήταν πράγματι έτσι, θα είχαμε τόσο μεγάλο πρόβλημα παχυσαρκίας ανά το παγκόσμιο;
Το βασικό συστατικό αυτών των χαπιών συνήθως, είναι η εφεδρινη. Άλλα ονόματα συνώνυμα με την εφεδρίνη που μπορείτε να τα δείτε γραμμένα στη ετικέτα είναι ma huang, ephedrine, Chinese ephedra, epitonin, pseudoephedrine, norephedrine, norpseudoephedrine. Σημειώστε εδώ, πως στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής η εφεδρίνη έχει απαγορευτεί και θεωρείται απαγορευτική ουσία αφού τα τελευταία χρόνια έχει πάρει αρνητικές κριτικές και θεωρείται η αιτία για αρκετούς θανάτους (είναι επίσης απαγορευμένη από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή και από το NCAA, ΗΠΑ). Γι’ αυτό τον λόγο, πολλές εταιρίες χαπιών αδυνατίσματος άρχισαν να βγάζουν χάπια αδυνατίσματος χωρίς εφεδρίνη ή γράφουν άλλα ονόματα στη θέση της εφεδρίνης.
Η εφεδρίνη μοιάζει με αμφεταμίνη
Η εφεδρίνη είναι μια διεγερτική ουσία που η χημική της δομή μοιάζει με αυτή της αμφεταμίνης. Διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα και αυξάνει το μεταβολισμό (κατά περίπου 3%) καθώς αυξάνει τη χρησιμοποίηση λίπους για πηγή ενέργειας φυλάγοντας έτσι την γλυκόζη για τα αθλήματα αντοχής. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει, η εφεδρίνη μπορεί να φέρει μικρό χάσιμο βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα (0.9 κιλό ανά μήνα) αλλά δε υπάρχουν δεδομένα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επίσης, αυτές οι μελέτες έδειξαν πως όταν η εφεδρινη συνδυαστεί με καφεΐνη ή ψευδοεφεδρίνη αυξάνει τον κίνδυνο για παρενέργειες.
Μπορεί λοιπόν η εφεδρίνη να φέρει κάποιο μικρό χάσιμο βάρους αλλά μπορεί να φέρει και πολλές αρνητικές συνέπειες. Για παράδειγμα, η εφεδρίνη είναι συνδεδεμένη με ταχυκαρδία, υπέρταση, νεύρα, πονοκεφάλους, αϋπνία, ζαλάδες, νεφρολιθίαση, λιποθυμία, εγκεφαλικό, καρδιακή προσβολή, αρρυθμίες, ναυτία, καθώς και ξαφνικό θάνατο (πολλές από αυτές τις παρενέργειες έχουν παρατηρηθεί στις μελέτες).
Το συμπέρασμα λοιπόν, που εξάγεται από τις μελέτες για αυτά τα χάπια είναι αντιφατικό. Οι δόσεις που έχουν δοθεί κυμαίνονται από 24 mg σε 140 mg. Σημειώστε εδώ πως το FDA (food and drug administration, ΗΠΑ) συστήνει δόση μέχρι τα 24 mg, και το πρωτόκολλο είναι διαφορετικό σε κάθε μελέτη. Σε αντίθεση, μεγάλη μερίδα των μελετών δείχνουν πως αυτά τα χάπια με την αυξημένη δόση εφεδρινης δεν είναι καθόλου ασφαλή και μπορεί να προκαλέσουν πολύ αρνητικές συνέπειες στην υγεία κάποιου ατόμου.
Τι συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν δεν τρώμε;
Πολλές φορές πιστεύουμε πως όταν δεν τρώμε και αφήνουμε πίσω γεύματα, μπορεί να χάσουμε πιο εύκολα τα κιλά μας και να αδυνατίσουμε με αυτό το τρόπο. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι πως αυτός ο τρόπος, είναι ο χειρότερος τρόπος για να χάσουμε κιλά και το μόνο που καταφέρνουμε είναι να καταστρέψουμε το μεταβολισμό μας και να τον κάνουμε πιο αργό. Ας δούμε όμως, τι συμβαίνει στο οργανισμό μας όταν δε τρώμε.
Μεταξύ των γευμάτων, η γλυκόζη που βρίσκεται αποθηκευμένη στο συκώτι, είναι αρκετή για να μπορέσει να προμηθεύσει το κεντρικό νευρικό σύστημα με τη γλυκόζη που χρειάζεται (σημειώστε εδώ, πως ο εγκέφαλος και το κεντρικό νευρικό σύστημα χρειάζονται καθημερινώς 100 γραμμάρια ή περισσότερα γλυκόζη για να μπορούν να λειτουργήσουν κανονικά). Ταυτόχρονα, το συκώτι και οι μυς χρησιμοποιούν τα ελεύθερα λιπαρά οξέα για ενέργεια.
Κατά τη διάρκεια μιας ολονύχτιας αποχής από το φαγητό, τα αποθέματα γλυκόζης που βρίσκονται στο συκώτι αρχίζουν να λιγοστεύουν. Έτσι, ο οργανισμός μας για να μπορέσει να δημιουργήσει την επιπρόσθετη γλυκόζη που χρειάζεται το κεντρικό νευρικό σύστημα, αρχίζει να σπάζει την πρωτεΐνη από τους μυϊκούς ιστούς, έτσι ώστε τα αμινοξέα να χρησιμοποιηθούν από το συκώτι για τη δημιουργία γλυκόζης. Επίσης, αρχίζουν να δημιουργούνται και κετονοσώματα στο συκώτι για να χρησιμοποιηθούν για ενέργεια. Σίγουρα αυτό είναι αποτελέσματα που δεν θέλουμε.
Όταν συνεχίζουμε να μην τρώμε για μεγαλύτερο διάστημα, ο οργανισμός συνεχίζει να σπάζει την πρωτεΐνη για ενέργεια και ο εγκέφαλος μας χρησιμοποιεί κετόνες για ενέργεια. Ο οργανισμός αρχίζει να συνηθίζει στην πείνα, γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές και δεν υπάρχει επιπλέον χάσιμο κιλών παρά μόνο αισθήματα εξουθένωσης και τρομερής κόπωσης.
Η έρευνα της Keyes
Χαρακτηριστική είναι η έρευνα που έγινε από την Ancel Keyes κατά τη διάρκεια του 2ου παγκόσμιου πολέμου στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότας. Νεαροί εθελοντές έτρωγαν καθημερινώς 50% των ολικών θερμίδων που χρειαζόταν ο οργανισμός τους και τα αποτελέσματα έδειξαν πως ναι μεν μειώθηκαν τα κιλά τους αρχικά, αλλά στη συνεχεία ο βασικός μεταβολισμός τους μειώθηκε κατά 40% και ένοιωθαν συνεχώς κόπωση και ατονία.
Άρα, λοιπόν, μην αποφεύγετε γεύματα για να χάσετε κιλά. Αυτός ο τρόπος δεν είναι ο καλύτερος για το χάσιμο κιλών και μπορεί να φέρει πολλές άλλες αρνητικές επιπτώσεις. Ο βασικός κανόνας για την παραμονή στα ίδια κιλά είναι ένας. Πρέπει να υπάρχει ισορροπία κατανάλωσης ενέργειας (θερμίδες) με την ενέργεια που σπαταλούμε. Αν δηλαδή καταναλώνουμε όσες θερμίδες χρειαζόμαστε τότε θα μείνουμε σταθεροί στα ίδια κιλά. Αν τρώμε περισσότερο από ό,τι χρειαζόμαστε τότε θα πάρουμε κάποια κιλά και αν τρώμε λιγότερο από ότι χρειαζόμαστε τότε θα χάσουμε κιλά. Ποικιλία, ισορροπία και κατανάλωση με μέτρο είναι οι αρχές μιας σωστής διατροφής που πρέπει όλοι να ακολουθούμε.
*Εγκεκριμένη Κλινική και Αθλητική Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μ.S., R.D, CSSD, nikoletam@cytanet.com.cy