Λαέ, πλήρωσες €1.7 δις για τον Συνεργατισμό, αλλά….
Ο Γενικός Ελεγκτής είδε από νωρίς … πεταμένα λεφτά και κάμνει έλεγχο για να τα επιβεβαιώσει
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ
«Το Υπουργείο Οικονομικών, ως εκπρόσωπος του μετόχου, θα πρέπει να παρακολουθεί τον Συνεργατισμό και να έχει έγνοια καθώς ασκεί τον ρόλο που ασκούν οι μέτοχοι μίας ιδιωτικής τράπεζας ή μίας εταιρείας»
Της Χρύσως Αντωνιάδου
O Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας Δρ Οδυσσέας Μιχαηλίδης και η Υπηρεσία του έχουν ιδιαίτερες ευαισθησίες στα θέματα που αφορούν στον Συνεργατισμό. Ο ίδιος ο Γενικός Εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης, κλείνοντας το στόμα όσων κατακρίνουν τον Γενικό Ελεγκτή για την επιμονή του να … μπει στον Συνεργατισμό, γνωματεύει πως «σε καμία περίπτωση ο έλεγχος αυτός δεν αφορά στην εποπτεία της ΣΚΤ, που αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού και η οποία είναι μια εντελώς διαφορετική έννοια που σχετίζεται με τη ρύθμιση και εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα». Ο Γενικός Ελεγκτής επιμένει πως «όποιος χειρίζεται το δημόσιο χρήμα πρέπει να ελέγχεται».
Η Ελεγκτική Υπηρεσία έπιασε δουλειά, την περασμένη Τετάρτη, στον Συνεργατισμό και προσδοκά να ολοκληρώσει το συντομότερο δυνατόν τον διαχειριστικό της έλεγχο, μια ανεξάρτητη εξέταση των συστημάτων διαχείρισης και διαδικασιών της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας, έτσι που να αξιολογηθεί η οικονομική, αποδοτική και αποτελεσματική διαχείριση των πόρων της.
Με τα χρήματά μας!
Μπορεί η Ελεγκτική Υπηρεσία να μην έχει εκτελεστική εξουσία αλλά ο έλεγχός της αποτελεί μια ασφαλιστική δικλείδα, ώστε να αποφεύγονται πολιτικές και άλλες παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας, σε έναν οργανισμό που διασώθηκε και επιβιώνει με τα χρήματα των φορολογουμένων πολιτών. Ο Συνεργατισμός διασώθηκε με €1.7 δις, μεσούσης της χρηματοοικονομικής κρίσης, όταν όλοι έκαναν θυσίες για να στηρίξουν το κράτος και την οικονομία, και ο κάθε πολίτης θέλει να ξέρει εάν τα χρήματα πήγαν σε καλή μεριά.
Ο Δρ Οδυσσέας Μιχαηλίδης διατηρεί τις απόψεις του για τους χειρισμούς που έγιναν σε σχέση με τον Συνεργατισμό. Αρκετές φορές τα έψαλλε στο Υπουργείο Οικονομικών και στα κοινοβουλευτικά κόμματα για τον Συνεργατισμό. Τον περασμένο Φεβρουάριο, εμφανιζόμενος στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής συνέστησε όπως «το Υπουργείο Οικονομικών ως εκπρόσωπος του μετόχου θα πρέπει να παρακολουθεί τον Συνεργατισμό και να έχει έγνοια καθώς ασκεί τον ρόλο που ασκούν οι μέτοχοι μίας ιδιωτικής τράπεζας ή μίας εταιρείας». Μάλιστα κάλεσε το Υπουργείο «να διασφαλίσει πως μέσα από το Δ.Σ. του Συνεργατισμού θα κάνει ορθή εταιρική διακυβέρνηση», τονίζοντας πως «στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας υπάρχει αριθμός ύποπτων υποθέσεων ορισμένες από τις οποίες είχαν μείνει στα συρτάρια».
Ο Δρ Μιχαηλίδης, νωρίτερα μήνες πριν την παρουσία τους στη Βουλή, είχε αναφέρει πως «η εφαρμογή υγιούς εταιρικής διακυβέρνησης στη βάση βέλτιστων διεθνών πρακτικών είναι εκ των ων ουκ άνευ για τη διαφύλαξη των χρημάτων που ο φορολογούμενος πολίτης εμπιστεύτηκε στη ΣΚΤ. Τούτο, μεταξύ άλλων, επιβάλλει σαφή διάκριση μεταξύ της διεύθυνσης και της διοίκησης της ΣΚΤ».
Ο διορισμός Χατζηγιάννη
Ο κ. Μιχαηλίδης προκαλώντας και πάλι τριγμούς στην Κυβέρνηση είχε κάνει συγκεκριμένες αναφορές στη διαδικασία που ακολουθήθηκε για τον διορισμό του γενικού διευθυντή του Συνεργατισμού Νικόλα Χατζηγιάννη και τα μισθολογικά του ωφελήματα, νοουμένου ότι ο Συνεργατισμός στηρίζεται από το κράτος. Ζητούσε αναθεώρηση των απολαβών του Γενικού Διευθυντή σημειώνοντας ότι «δεδομένης της πολιτικής λιτότητας που η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα χρειάζεται να εφαρμόζει, λαμβανομένου επίσης υπόψη του γεγονότος ότι είναι το κράτος και ο φορολογούμενος πολίτης που επιβαρύνεται για την πλήρη κεφαλαιοποίηση της, συστήνουμε όπως το πακέτο απολαβών για τον Γενικό Διευθυντή (€200.000 ετησίως και επιπλέον άλλα ωφελήματα) αναθεωρηθεί ανάλογα».
Σε σχέση με τα ωφελήματα του προσωπικού είχε επισημάνει πολλάκις πως «στις δύσκολες εποχές που περνά η οικονομία της Κύπρου, και ειδικά με τα προβλήματα στο χρηματοοικονομικό της σύστημα, θεωρείται από την Υπηρεσία μας προκλητικό ένα τραπεζικό ίδρυμα, για το οποίο έχουν ληφθεί μέτρα στήριξης με μεγάλο κόστος στον φορολογούμενο πολίτη, περιλαμβανομένης της ενίσχυσης της κεφαλαιακής βάσης και αποκατάστασης της κεφαλαιακής επάρκειάς του (προς αντιμετώπιση προβλημάτων κεφαλαιακής ανεπάρκειας), να συνεχίζει να δανείζει στο προσωπικό του, όπως και προηγουμένως, με προνομιακά επιτόκια, και μάλιστα κάτω από το κόστος της τράπεζας (το επιτόκιο των καταθέσεων)».
Ο καταλληλότερος…
«Χτυπώντας» τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για την επιλογή του Γενικού Διευθυντή Νικόλα Χατζηγιάννη είχε έντονα υποδείξει πως «αναμένεται στο μέλλον να δίνεται στο θέμα αυτό η δέουσα βαρύτητα και για την επιλογή του καταλληλότερου προσώπου που θα αναλάβει τη θέση θα ακολουθούνται διάφανες διαδικασίες στη βάση των βέλτιστων πρακτικών και της σχετικής αξιολόγησης της ικανότητας και καταλληλότητας μελών διοικητικού οργάνου και διευθυντών των αδειοδοτημένων πιστωτικών ιδρυμάτων οδηγία του 2014».
Δίνοντας ιδιαίτερη σημασία σε θέματα δεοντολογίας είχε παρατηρήσει πως «θα πρέπει να εξετάζονται σε κάθε περίπτωση θέματα αρχών δεοντολογίας αναφορικά με τους υποψήφιους, συμπεριλαμβανομένου και του θέματος κατά πόσο η προηγούμενη θέση που κατέχουν/κατείχαν δεν συνάδει με τη θέση του Γενικού Διευθυντή που διεκδικούν (για παράδειγμα, στην προκείμενη περίπτωση, κατά πόσο από τη θέση του προέδρου της επιτροπείας μπορεί άτομο να μεταπηδήσει/διοριστεί αμέσως στη θέση του Γενικού Διευθυντή, χωρίς οποιαδήποτε χρονική απόσταση).
Αφήνοντας στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και στο ευρωσύστημα τις πρακτικές που ακολουθεί ο Συνεργατισμός και τον έλεγχο των μη εξυπηρετούμενων δανείων του, επιστρέφουμε στις επισημάνσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αναφορικά με τον σημαντικό αριθμό προσλήψεων προσωπικού μεσούσης της οικονομικής κρίσης, με τρόπο που δεν συνάδει ούτε με τις αρχές της χρηστής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος και ούτε με τις αρχές της ισότητας, της διαφάνειας και της αξιοκρατίας.
Οι συμβάσεις στον Συνεργατισμό
Σύμφωνα με πληροφορίες μας, τα θέματα των συμβάσεων στον Συνεργατισμό είναι ψηλά στην ατζέντα του διαχειριστικού ελέγχου. Στην έκθεσή της για το 2014, η Ελεγκτική Υπηρεσία κάμνει συγκεκριμένες αναφορές στα θέματα των προσλήψεων και επισημαίνει πως «δεν τηρήθηκε η εφαρμογή των αρχών της χρηστής διοίκησης και της διαφάνειας, καθώς για τις θέσεις που πληρώθηκαν δεν δόθηκε ευκαιρία σε άλλους πιθανούς υποψηφίους, που μπορεί να ήταν και καταλληλότεροι, να υποβάλουν αίτηση».
Ο Γενικός Ελεγκτής είχε συστήσει, σε ώτα μη ακουόντων ότι «κατά τις συγχωνεύσεις των 93 παλαιών Συνεργατικών Πιστωτικών Εταιρειών σε 18 ΣΠΙ οι προκηρύξεις νέων θέσεων θα πρέπει να γίνονται σε πρωταρχικό στάδιο εσωτερικά, σε επίπεδο Ομίλου, προς επίδειξη ενδιαφέροντος από το υφιστάμενο προσωπικό». «Οι προκηρύξεις εξωτερικά θα πρέπει να περιορίζονται στις περιπτώσεις μη επίδειξης ενδιαφέροντος από ικανούς υποψήφιους εσωτερικά και, επιπλέον, θα πρέπει να τυγχάνουν ευρείας, και όχι περιορισμένης, δημοσιότητας προς επίδειξη ενδιαφέροντος από όσο το δυνατό περισσότερους υποψηφίους» σχολιάζει στην ετήσια έκθεση για το 2014.
Κάμνοντας ιδιαίτερες συστάσεις στα θέματα των προσλήψεων παρατηρεί πως:
Πρώτο, για σκοπούς διαφάνειας και χρηστής διοίκησης, οι θέσεις που προκηρύσσονται θα πρέπει να συμπληρώνονται από υποψήφιους που υπέβαλαν αίτηση και που οπωσδήποτε πληρούν τα απαιτούμενα προσόντα της προκήρυξης. Δεν δύναται να προσλαμβάνονται άτομα τα οποία δεν φαίνεται πως περιλήφθηκαν στην όλη διαδικασία προσλήψεων, αφού δεν είχαν υποβάλει αίτηση για τη θέση.
Δεύτερο, καμία θέση δεν θα πρέπει να πληρείται χωρίς προηγούμενη προκήρυξη και επιπλέον στο πλαίσιο της προσπάθειας μείωσης του προσωπικού, καμία θέση δεν μπορεί να πληρείται από δύο άτομα.
Ευνοϊκά ωφελήματα
Ο Γενικός Ελεγκτής τονίζει εμφαντικά πως «πέραν των ωφελημάτων που αναφέρονται στις συλλογικές συμβάσεις, με την αναδιάρθρωση και τον καταρτισμό νέας δομής προσλήφθηκαν άτομα με σύμβαση ή/και μόνιμο προσωπικό, που πήραν ωφελήματα αναλόγως της θέσης που προσλήφθηκαν, τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις είναι πιο ευνοϊκά από αυτά του υφιστάμενου προσωπικού. Σημειώνεται ότι στις προκηρύξεις των θέσεων αυτών, δεν προκαθορίζονταν οι απολαβές και τα ωφελήματα, παρά μόνο αναφέρεται ότι «προσφέρεται ελκυστικό πακέτο απολαβών και ωφελημάτων».
Οι … τάτσες των προσλήψεων
Η Ελεγκτική Υπηρεσία είχε κάμει δειγματοληπτικό έλεγχο για τις προσλήψεις που έγιναν τα έτη 2014-2015, σύμφωνα με τον οποίον:
(α) Σε μια περίπτωση Ανώτερου Διευθυντή (μόνιμη θέση), στον οποίο παραχωρήθηκε ο ανώτατος μισθός που καθορίστηκε από το Υπουργείο Οικονομικών (€98.800) αγοράστηκε από την Τράπεζα και το αυτοκίνητο αξίας €29.000, που το άτομο χρησιμοποιούσε στην προηγούμενή του εργασία. Επιπρόσθετα, καλύπτονται όλα τα έξοδα διακίνησης και παραχωρήθηκε και τηλέφωνο.
(β) Για συγκεκριμένη συμβασιούχο υπάλληλο, υπάρχει πρόνοια στη σύμβασή της, για παραχώρηση αύξησης με την πάροδο 12 μηνών μετά τη λήξη της δοκιμαστικής περιόδου. Συγκεκριμένα, ο πάγιος ετήσιος ακαθάριστος μισθός της είναι €60.000 και αυξάνεται σε €65.000. Συναφώς, σημειώνεται ότι, βάσει του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης, αποφασίστηκε μείωση στο μισθολόγιο του Συγκροτήματος ύψους 15% κατά μέσο όρο. Η μείωση αυτή επιτεύχθηκε με κλιμακωτές μειώσεις στους μισθούς όλου του μόνιμου προσωπικού από 1.2.2014.
(γ) Όσον αφορά στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τον Μάρτιο 2014, ετοιμάστηκε ξεχωριστή σύμβαση ομαδικής ασφάλισης τύπου «ζωής, ατυχημάτων και υγείας», για να καλυφθούν όλοι οι νέοι συμβασιούχοι. Σκοπός της σύμβασης ήταν η ασφάλιση ζωής, η κάλυψη ευρείας νοσοκομειακής και εξωνοσοκομειακής περίθαλψης και η ασφάλιση νοσοκομειακού επιδόματος από ατύχημα ή ασθένεια. Το ετήσιο ασφάλιστρο για κάθε ασφαλισμένο μέλος ανέρχεται στα €512 και το κόστος επωμίζεται αποκλειστικά η Τράπεζα, χωρίς οι ίδιοι να συνεισφέρουν, οτιδήποτε, σε αντίθεση του τι συμβαίνει στην περίπτωση των μόνιμων υπαλλήλων που οι ίδιοι συνεισφέρουν ποσοστό 1,25% πάνω στον ακαθάριστο μισθό τους (και η αντίστοιχη συνεισφορά του εργοδότη ανέρχεται σε 2,5%). Επιπλέον, αναφέρεται ότι για 7 μέλη της πιο πάνω ομαδικής ασφάλισης, καλύφθηκε και το κόστος ασφάλισης μελών της οικογένειάς τους.
(δ) Δύο συμβασιούχοι συμμετέχουν στο Ταμείο Προνοίας των υπαλλήλων συνεισφέροντας οι ίδιοι, αλλά και η Τράπεζα με ποσοστό 7%.
(ε) Πόσο €20.000 δόθηκε σε υπάλληλο που προσλήφθηκε με σύμβαση, για την αγορά του δικού της αυτοκινήτου, το οποίο αρχικά αγοράστηκε προσωπικά από την ίδια το 2009. Για την αγοραία αξία του αυτοκινήτου ζητήθηκε εκτίμηση από εκτιμητή και όχι από την εταιρεία που προμηθεύει την αγορά με τη συγκεκριμένη μάρκα αυτοκινήτων. Σημειώνεται ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση η υπάλληλος χρησιμοποιεί το όχημα της για να πηγαινοέρχεται από την εργασία της στο σπίτι της στη Λεμεσό, καθώς και για όλες τις άλλες ιδιωτικές της μετακινήσεις, με πλήρη κάλυψη των εξόδων από τη ΣΚΤ.
Η Υπηρεσία είχε διαπιστώσει πως η μείωση των αποδοχών εφαρμόστηκε μόνο στο προσωπικό που εργάζονταν στις 31.1.2014, ενώ στις κατοπινές προσλήψεις η μείωση δεν εφαρμόστηκε χωρίς να προνοείται τέτοιος διαχωρισμός στο διάταγμα και στην απόφαση της Επιτροπείας.
Το προφίλ της ΣΚΤ
Τον Φεβρουάριο του 201 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης του Συνεργατικού Πιστωτικού Τομέα, που προνοούσε ενίσχυσή του με πρόσθετα κεφάλαια.
Ως αποτέλεσμα της κεφαλαιοποίησης του ΣΠΤ, η Κυπριακή Δημοκρατία κατέχει το 99% των μετοχών της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας στην οποία υπάγονται 18 συνολικά Σ.Π.Ι. σε όλη την Κύπρο. Η ΣΚΤ κατέχει το 99% των Σ.Π.Ι. Το 1% της ΣΚΤ κατέχει η Συνεργατική Κεντρική Εταιρεία Συμμετοχών Λτδ, που εκπροσωπεί τις Συνεργατικές Εταιρείες μέλη της. Η ΣΚΤ εποπτεύεται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία μπορεί να ελέγχει
- Η ΣΚΤ εμπίπτει στον ορισμό της «κρατικής επιχείρησης» και ελέγχεται από τον Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας.
- Ο διαχειριστικός έλεγχος αφορά στην ανεξάρτητη εξέταση ενός προγράμματος, δραστηριότητας, λειτουργίας ή των συστημάτων διαχείρισης και διαδικασιών των ελεγχόμενων οργανισμών, για να αξιολογηθεί η οικονομική, αποδοτική και αποτελεσματική διαχείριση των πόρων τους.
- Τα τελευταία χρόνια ο έλεγχος επεκτείνεται και στον διαχειριστικό, διοικητικό και τεχνικό τομέα.
- Ο διαχειριστικός έλεγχος εξετάζει κατά πόσο ένα Υπουργείο, Οργανισμός ή Υπηρεσία χρησιμοποιεί τους πόρους του με οικονομικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο (οικονομικοί πόροι, το ανθρώπινο δυναμικό και ο εξοπλισμός).
- Ο οικονομικός έλεγχος, τον οποίο ανέθεσε η διοίκηση της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας στην ιδιωτική εταιρεία KPMG, αφορά στην εξέταση των κρατικών λογαριασμών και οικονομικών καταστάσεων και αποσκοπεί στην έκφραση γνώμης αναφορικά με την αληθινή και δίκαιη εικόνα παρουσιάζουν.